in samenwerking met Ingrid Prikken
Burgerberaden zijn hot. Onlangs nog nam de gemeenteraad van Het Hogeland (Groningen) een voorstel aan om een burgerberaad te organiseren waarin inwoners mee kunnen praten over de omgevingsvisie van hun gemeente.
Dit levert natuurlijk ook direct discussie op over hoe dit burgerberaad georganiseerd moet worden en wie eraan deelnemen. De auteur van dit opiniestuk in het DvhN, bijvoorbeeld, uit zorgen over het loten van deelnemers en de begeleiding van het proces door “dure experts”. Ook zou een burgerberaad dorpsbelangenorganisaties buitenspel zetten.
Verschillende rollen
In onze ervaring is dit niet het geval: bestaande belangenorganisaties en de deelnemende burgers hebben allebei een eigen, belangrijke rol in het proces.
Dorpsbelangenorganisaties hebben, zoals de auteur opmerkt, sterke lokale netwerken, kennis over het gebied en wat er speelt onder bewoners. Dit wordt ook breed erkend, en deze organisaties hebben vaak al ingangen in de lokale democratie. Wat een burgerberaad daaraan toevoegt, is het perspectief van inwoners die misschien niet via bestaande organisaties hun stem (kunnen) laten horen. Daarmee vullen het bredere burgerperspectief en de inspraak van belangenorganisaties elkaar goed aan.
Samen zorgen voor een diverse deelnemersgroep
Om te zorgen voor divers en representatief beraad is loting een bewezen middel. Dat zegt ook Alex Brenninkmeijer in zijn recente rapport over burgerfora. Het mooie van loting is dat daarmee alle inwoners evenveel kans hebben om deelnemer van het burgerberaad te worden. Zo helpt loting ervoor te zorgen dat de deelnemers een diverse groep vormen die ook nog eens een goede afspiegeling vormt van alle inwoners van de gemeente.
Natuurlijk is het belangrijk om er dan voor te zorgen dat inwoners die worden ingeloot ook daadwerkelijk meedoen. De gemeente, samen met partners – en, inderdaad, experts – kan dat stimuleren door middel van effectieve communicatie en het wegnemen van drempels, letterlijk of figuurlijk. Ook hierin kunnen dorpsbelangenorganisaties een rol spelen.
Belangenorganisaties als kennisbron
Als de gelote groep eenmaal aan de slag gaat, zitten ze niet in een afgesloten ruimte om met elkaar het wiel uit te vinden; integendeel. Het inwinnen van informatie uit ‘het veld’ is een essentieel onderdeel van een burgerberaad. Deelnemers gaan dus in gesprek met allerlei organisaties en personen die over relevante kennis beschikken. Het zou voor de hand liggen dat lokale belangenorganisaties daarbij aan bod komen, evenals (bijvoorbeeld) jongerenorganisaties en natuurbeheerders.
De waarde van onafhankelijke procesbegeleiding
Deze gesprekken helpen de deelnemers van het burgerberaad om tot een gezamenlijke conclusie te komen. Dit gebeurt in een nauwkeurig ontworpen dialoogproces waarin ieders mening aan bod komt. Onafhankelijke professionele procesbegeleiding is essentieel om te zorgen voor werkbare uitkomsten en een positieve proceservaring voor iedereen. Een succesvol burgerberaad zorgt voor een stevig fundament besluitvorming en kan bovendien het vertrouwen en de betrokkenheid van inwoners een impuls geven.
Het is fantastisch om te zien dat steeds meer mensen en organisaties een burgerberaad in hun gemeente tot stand willen brengen. De slagingskans van zulke processen neemt alleen maar toe naarmate lokale organisaties vanaf het begin worden betrokken, zodat iedereen kan bijdragen aan een eerlijk en effectief proces. Dorpsbelangenorganisaties moeten dus zeker niet buitenspel blijven staan.
Remco van der Stoep en Ingrid Prikken
Meer weten over burgerberaden? Wij zijn participatieprofessionals en nemen je graag mee in de ins en outs van burgerberaden tijdens een van onze (online) trainingen. Meld je hier aan.
Remco van der Stoep 